Wejście w wiek emerytalny to dla wielu seniorów poważna i trudna zmiana. Wieloletnia praca oraz wypracowany rytm życia sprawiają, że proces starzenia może budzić wiele emocji. Wraz z wiekiem występuje spadek stężenia hormonów, które mogą wpływać na funkcjonowanie organizmu, ogólną sprawność oraz aktywność mózgu. Dodatkowo u osób starszych często stwierdza się zwiększoną emocjonalność. Przeczytajcie artykuł i poznajcie, czym jest wrażliwość osób starszych?
Czym jest wrażliwość?
Ludzka wrażliwość to cecha o złożonej naturze, która wpływa na sposób, w jaki postrzegamy i reagujemy na otaczający nas świat. Najprościej określić ją można jako ten kierunek zachowania, który pozwala szerzej oraz bardziej intensywnie spojrzeć na świat. Osoby, które uważane są za wrażliwe, często dostrzegają i doceniają więcej szczegółów w zjawiskach dla innych totalnie niepozornych. Ludzie obdarzeni wrażliwością mają również o wiele większą empatię oraz wysoko rozwiniętą inteligencję emocjonalną. Połączenie tych elementów sprawia, że wrażliwe osoby niezwykle łatwo wykrywają emocje u drugiego człowieka, a co za tym idzie, są dobrymi przyjaciółmi i kompanami do rozmów.
Osoby o wysokim poziomie wrażliwości często posiadają zdolność dostrzegania detali i głębszego zrozumienia zjawisk, które dla innych mogą wydawać się nieistotne lub niezauważalne. Ta cecha sprawia, że wrażliwi ludzie są bardziej świadomi emocji własnych i innych, co jest bezpośrednio związane z rozwiniętą empatią oraz inteligencją emocjonalną. Dzięki tej empatii i zdolności do rozpoznawania emocji, osoby wrażliwe często są uważane za wartościowych i zaufanych przyjaciół oraz rozmówców. Ich zdolność do głębokiego zrozumienia i współodczuwania czyni ich wyjątkowymi partnerami w relacjach międzyludzkich.
Dlaczego seniorzy są bardziej wrażliwi?
Zaspokajanie potrzeb to jedna z podstawowych życiowych wartości a ta zasada pozostaje aktualna na każdym etapie życia człowieka, niezależnie od wieku. psychologii, hierarchię potrzeb człowieka najczęściej przedstawia się za pomocą modelu opracowanego przez Abrahama Maslowa, który dzieli je na pięć głównych kategorii:
- Potrzeby fizjologiczne – są to najbardziej podstawowe wymogi, takie jak potrzeba jedzenia, picia, snu, czy schronienia. Bez zaspokojenia tych fundamentalnych potrzeb, niemożliwe jest funkcjonowanie na wyższych poziomach.
- Potrzeby bezpieczeństwa – obejmują one potrzebę ochrony przed zagrożeniami fizycznymi i emocjonalnymi. Bezpieczeństwo finansowe, zdrowie oraz bezpieczne środowisko życia również wpisują się w tę kategorię.
- Potrzeby przynależności i miłości – ludzie są istotami społecznymi, które potrzebują międzyludzkich relacji, poczucia przynależności, akceptacji i miłości. Te potrzeby manifestują się poprzez przyjaźnie, relacje rodzinne i partnerskie.
- Potrzeby szacunku – dotyczą one zarówno szacunku, jakiego doświadczamy od innych, jak i szacunku do siebie samego. Poczucie własnej wartości, osiągnięcia, uznanie i status społeczny są kluczowe dla samopoczucia jednostki
- Potrzeby samourzeczywistnienia – na tym najwyższym poziomie hierarchii znajduje się potrzeba realizacji własnego potencjału i dążenia do bycia najlepszą wersją siebie. Samourzeczywistnienie wiąże się z osiąganiem celów, rozwojem osobistym i samospełnieniem.
Należy pamiętać, że aby zaspokoić wyższe wartości, najpierw należy spełnić potrzeby niższego rzędu. Ta progresja jest niezbędna, ponieważ brak zaspokojenia podstawowych potrzeb może prowadzić do niezdolności do realizacji potrzeb wyższych. Zrozumienie tej hierarchii i umiejętność identyfikacji oraz adresowania potrzeb na różnych poziomach ma kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu.
Osoby starsze a spełnianie potrzeb
Spełnianie potrzeb to wartość, która dotyczy każdego człowieka niezależnie od wieku czy płci. Pomimo tego warto pamiętać, że niektórym starszym trudno jest w pełni zaspokoić wszystkie potrzeby psychospołeczne, co może wynikać np. ze specyficznej sytuacji życiowej. Następstwem procesu starzenia jest również zwiększające się poczucie zagrożenia oraz niepokój, dlatego seniorzy tak bardzo potrzebują czuć się bezpiecznie. Kolejna ważna cecha to chęć przynależności do grupy, niezależność oraz bycie użytecznym i potrzebnym.
Warto również pamiętać, że opiekując się osobami starszymi należy się uwrażliwić na ich potrzeby fizjologiczne jak i społeczne. Rozumieć przez to można między innymi kontakt z innymi osobami podczas odwiedzin rodziny/ sąsiadów, spotkań towarzyskich czy uczestnictwo w klubie seniora.
Aby w pełni odpowiedzieć na potrzeby seniorów i jednocześnie zrozumieć ich wrażliwość należy pamiętać, że osoby starsze pragną zachować niezależność i indywidualność, co często jest utrudnione przez np. ich stan zdrowia. Każda osoba zajmująca się osobami starszymi powinna pamiętać, z jakimi ograniczeniami wiąże się proces starzenia i jak ważne jest słuchanie potrzeb seniorów.
