Jest to choroba, którą poznano zaledwie 20 lat temu. W Polsce znana jest dopiero od kilku lat. Naukowcy z całego świata badają to zjawisko i określają je jako CSS (Caregiver Stress Syndrome). Blisko 11% osób pracujących w charakterze opiekunów cierpi na depresję. Wagę problemu pokazują wyniki badań przeprowadzone na Uniwersytecie w Pittsburghu przez Richarda Schulza i Scotta Beach’a, które pokazują, że sprawowanie opieki nad osobą przewlekle chorą zwiększa ryzyko śmierci aż o 63%. Warto zatem poznać czym jest Zespół Stresu Opiekuna i jak sobie z nim radzić w codziennym życiu.
Czym jest Zespół Stresu opiekuna?
Określany jest jako stan psychicznego i fizycznego wycieńczenia. Często opieka nad osobą chorą, z dysfunkcjami fizycznymi niesie za sobą potrzebę ciężkiej fizycznej pracy. Czy to przekładanie czy podpieranie chorego wymaga niejednokrotnie ogromnej siły. Codzienne czynności takie jak ubieranie seniora, karmienie czy kąpiel stają się po jakimś czasie monotonne i nużące. Najbardziej dotkliwy dla opiekuna jest brak czasu bądź sił na życie prywatne. Natłok codziennych czynności związany z pracą często okazuje się przytłaczający. Opiekun jest coraz bardziej sfrustrowany i zmęczony. Brak wdzięczności ze strony podopiecznego dodatkowo tylko potęguje negatywne emocje. Niejednokrotnie otoczenie w jakim znajduje się opiekun – czy to rodzina seniora czy środowisko lekarskie, oczekują od niego perfekcyjności. Przeważnie wszyscy skupiają się wyłącznie na osobie chorej, zapominają jednocześnie, że opiekun ma równie niebagatelne i trudne życie codzienne. Wszyscy skrupulatnie rozliczają jego pracę. Oczekują, że poświęci się on w każdej dziedzinie życia, przekładając perfekcyjność pracy nad własne potrzeby. To niestety prowadzi jedynie do braku wydajności i niesie za sobą sutki odwrotne do zamierzonych.
Zespół stresu opiekuna przejawia się w różnorodny sposób.
Najczęściej są to objawy narastające i idące w parze ze stanem depresyjnym:
- fizyczne: zmęczenie, apatia, dolegliwości bólowe
- psychosomatyczne: brak apetytu, bezsenność
- psychospołeczne: uczucie pustki i izolacji od społeczeństwa, osamotnienie
Jak sobie z tym radzić?
Najczęściej opiekun nie szuka specjalistycznej pomocy, ponieważ nie zdaje on sobie sprawy, iż cierpi na chorobę jaką jest Zespół Stresu Opiekuna. Dolegliwości niejako interpretuje pod kątem słabej wytrzymałości psychicznej jak i braku umiejętności.
Pierwsze objawy Zespołu Stresu Opiekuna mogą być opanowane przez samego opiekuna. Musi on pamiętać, że poza pracą, posiada on również własne życie. Istotny jest czas na relaks i uporządkowanie myśli. Wypoczęty, zrelaksowany i uśmiechnięty opiekun jest wydajniejszy i bardziej sumienny w zakresie własnych obowiązków. Przekłada się to zatem również na życie codzienne podopiecznego.
Jeśli zatem opiekun chce być dobry w tym czym się zajmuje, musi przede wszystkim zadbać o własne potrzeby i własne zdrowie. Tylko w ten sposób będzie sumiennie wykonywał swoje obowiązki. Osoba rozdrażniona, wyczerpana, drażliwa czy z objawami depresji może stanowić zagrożenie w kontaktach z osobą starszą. Długotrwały stres wpływa bardzo negatywnie na nasz układ odpornościowy, skutkując nawracającymi infekcjami. Długotrwałe zmęczenie prowadzi do braku koncentracji i pogorszenia zdolności myślenia. To zaś wywołuje poczucie winy i bezsilności z powodu zaniedbywania swoich obowiązków. Najczęstszym przejawem Zespołu Stresu Opiekuna jest złość, która przy najmniejszym niepowodzeniu przekształca się w niekontrolowany gniew.
Istotne jest to, żebyś się nie izolował. Podejście w sposób racjonalny i z dystansem do całej sytuacji może rzucić nowe światło na rzeczywistość. Warto żebyś miał świadomość, że i Ty zasługujesz na pomoc rodziny, sąsiadów czy specjalistycznych instytucji, do których może Cię skierować lekarz rodzinny.
